Best een rare term ‘vergeten groenten’. Misschien is de term ‘bijzondere en verrassende groenten’ wel een betere benaming. Het zijn vaak groenten die nog wel ‘ergens’ groeien, maar niet commercieel gekweekt worden. De vergeten groente hoeft géén Nederlandse groente te zijn. Veel van de groenten die we in Nederland kweken zijn oorspronkelijk niet uit Nederland, maar zijn wel in de vergetelheid geraakt.
Het zijn bijzondere groenten die we ‘bijna’ vergeten zijn met vaak een multiculturele achtergrond. Zo bracht Columbus de aardappelen mee uit de nieuwe wereld van Zuid-amerika. Hier zijn andere rassen uit voortgekomen. Aan de ene kant is er een ‘verrijking’ ontstaan in het aanbod aan groenten, omdat er allerlei exotische groenten in de Europese tuinen worden gekweekt, zoals tomaten, aubergines, paprika’s, meloenen, pompoenen, bonen en aardappels. Ook kwamen er groenten mee met gastarbeiders uit Griekenland, Italie, Turkije en Marokko. Toch is het aantal gangbare gewassen die wij in de winkels kopen in de laatste 100 jaar sterk teruggelopen. Met name omdat het commercieel niet interessant genoeg was deze te telen. Deze groenten vind je dan ook doorgaans niet of minder aan in de reguliere supermarkten. Rond de middeleeuwen had een gemiddelde Europese moestuin zo’n 75 plantensoorten die gebruikt werden als groenten. Dit is een aantal dat we in onze tijd moeilijk kunnen evenaren. In de geschiedenis van de kleine landbouw had elk dorp of elke streek haar eigen groenten, simpelweg omdat die soort daar het beste groeide. In onze hedendaagse landbouw is de diversiteit sterk verminderd en is er steeds meer monocultuur vanuit kostenoverwegingen.
Gelukkig is de ‘vergeten groente’ al jaren in opkomst. Zo ‘vergeten’ is een aantal van deze groenten ook niet meer. De pastinaak, de aardpeer en raapstelen zijn voor velen ‘gewone’ groenten geworden. In veel groentepakketten van lokale en vaak biologische boeren komen gewassen als snijbiet, de witte patisson, de savooiekool en de chioggia biet weer voor. Ook zijn topchefs vaak gecharmeerd van deze groenten en maken er culinaire hoogstandjes van. Gezond eten is bovendien in en experimenteren met ‘nieuwe’ ofwel ‘vergeten groenten’ is hip. Dus daar spelen steeds meer supermarkten op in. Toch zijn er nog veel groenten die niet in de supermarktschappen verschijnen. Soms ook omdat het lastig telen en houdbaar is, waardoor commercieel niet aantrekkelijk.
Het heeft voordelen om ons weer in deze groenten te verdiepen. Wanneer er een grotere diversiteit in groenten is, met verschillende eigenschappen, wordt de landbouw minder kwetsbaar. Doet de ene bonensoort het niet goed omdat het te nat is, de andere bonensoort doet het juist wel goed omdat het zo nat is. Naast de biologische boeren, zijn ook veel hobbytuinierders steeds vaker aan het experimenteren met deze groenten. Vaak zijn ze ook zo mooi, dat ze niet misstaan in een bloementuin. Het is een feest in de keuken om met onbekende ‘vergeten groenten’ te koken. Zo kan de snijbiet (of warmoes) gebruikt worden in salades, stoofpotjes, smoothies, groentetaart en roerbakschotels. Het is een heerlijk frisse en knapperige groenten. En zo zijn veel van deze groenten zeer veelzijdig. Een aantal van mijn favoriete ‘vergeten groenten zijn: Snijbiet, eeuwig moes, kardoen, Russische bladkool, palmkool, postelein, yacon, aardperen en raapstelen.
Wil jij een eetbare tuin met vergeten groenten? Kijk dan naar mijn cursus: Eten uit je tuin
